Tết Thanh Minh từ lâu đã là nét đẹp văn hóa ăn sâu vào đời sống của người dân Việt Nam. Hàng năm, cứ vào ngày này, người dân trên khắp cả nước đều một lòng hướng về cội nguồn, đền đáp công ơn của những người đã khuất. Vậy tiết Thanh Minh là gì? Vai trò, ý nghĩa và các việc bạn nên làm trong ngày lễ này như thế nào? Tất cả sẽ được chia sẻ qua bài viết dưới đây!
Tiết Thanh Minh là dịp để con người nhớ đến cội nguồn
Contents
Tiết Thanh Minh là gì?
Mặc dù gắn bó với đời sống của người dân trong nhiều năm qua nhưng rất ít người, đặc biệt là thế hệ trẻ hiểu được tiết Thanh Minh là gì? Đối với người phương Đông, một năm có 24 tiết khí cơ bản trong đó tiết Thanh Minh là tiết thứ 5 của năm.
Tiết Thanh Minh là ngày đầu tiên của tiết khí thứ 5, chúng được tính là sau ngày Lập Xuân 45 ngày, sau ngày Đông Chí 105 ngày. Tiết Thanh Minh được tính dựa theo sự vận động của mặt trời nên thường rơi vào ngày mùng 4/ 4 hoặc ngày 5/ 4 dương lịch. Và điều này đã tồn tại từ ngàn đời nay chưa bao giờ xê dịch.
Theo tập tục của người Việt Nam đây chính là ngày giỗ tổ chung của các dòng họ trong cả nước. Người dân thường tổ chức cúng lễ và tảo mộ vào dịp lễ này. Các gia đình thường mang theo cuốc, xẻng để rẫy cỏ dại, đắp mộ đầy đặn với mong muốn mang đến phần mộ sạch sẽ, khang trang cho những người đã khuất. Đây được xem như một cách để nhớ về cội nguồn, đền đáp công lao của tổ tiên và mong đến một cuộc sống thuận lợi cho người ở hiện tại.
Người thân, họ hàng sẽ tiến hành vệ sinh mộ phần, thờ cúng tổ tiên
Nguồn gốc của tiết Thanh Minh
Nguồn gốc của tiết Thanh Minh là gì? Đây là tết có nguồn gốc từ thời Xuân Thu của Trung Quốc. Thời đó, vua nước Tấn là Tấn Văn Công trong thời gian trị vì đã gặp phải vô số biến cố do đó phải lưu lạc nhiều nước. Trong quá trình hoạn nạn, lưu vong nơi xứ người, nhà vua được hiền sĩ Giới Tử Khôi trung thành giúp đỡ, hiến kế để lánh nạn.
Trong một lần, do thiếu lương thực, thực phẩm, Giới Tử Khôi đã cắt thịt của mình để nấu cháo cho vua ăn khiến vua vô cùng cảm động. Tuy nhiên, sau khi giành được đất nước, lên ngôi vua nhưng lại quên mất công ơn của ông. Giới Tử Khôi đã không có một lời oán trách mà lui về ở ẩn cùng mẹ già tại núi Điền Sơn.
Sau này, khi nhớ ra vua Tấn Văn Công muốn sửa sai đã tìm Giới Tử Khôi để lĩnh thưởng. Tuy nhiên, ông đã nhất định không chịu ra khiến nhà vua nóng vội đốt rừng để thúc ép. Cuối cùng, hai mẹ con ông đã phải chết thảm trong rừng Điền Sơn. Đây là một câu chuyện lịch sử lưu truyền và lý giải cho sự ra đời của Tiết Thanh Minh.
Tiết Thanh Minh nhắc nhở con người nhớ về quê hương, tổ tiên
Nhà vua để bày tỏ lòng hối hận và sự thương xót hàng năm đã lấy ngày 3/3 âm lịch là tết Hàn Thực để tưởng nhớ công lao của người đã khuất. Trong những ngày này, người dân không được đốt lửa và thường cúng đồ ăn nguội. Tiết Thanh Minh được đặc trưng bằng tết Hàn Thực vào Việt Nam bắt đầu từ thời nhà Lý tuy nhiên nó đã có những thay đổi về ý nghĩa và việc làm trong ngày này khá nhiều.
Ý nghĩa của tiết Thanh Minh là gì?
Tiết Thanh Minh là ngày có ý nghĩa vô cùng quan trọng đối với đời sống văn hóa của người dân Việt Nam. Trong ngày này, người dân ở khắp nơi trong cả nước đều hướng về cội nguồn, dòng họ. Giữa cuộc sống bận rộn, những người con dành thời gian để vệ sinh, dọn dẹp phần mộ của ông bà tổ tiên trở nên khang trang, sạch đẹp hơn.
Bên cạnh đó, ngày Thanh Minh cũng là ngày nhắc nhở con người ta về nguồn gốc của mình, biết uống nước nhớ nguồn, biết ơn công lao của người đã khuất. Tết chính là dịp để bạn thể hiện tình cảm, lòng biết ơn với những người đi trước. Vào dịp này, người người đi làm ăn xa trở về quê cha đất tổ khá nhiều.
Những hoạt động vào ngày tiết Thanh Minh
Hoạt động phổ biến trong tiết Thanh Minh là gì? Thông thường, vào dịp này, người dân tại Việt Nam thường có các hoạt động cơ bản sau trên khắp cả nước:
Tảo mộ
Đây là hoạt động cơ bản và phổ biến nhất vào dịp lễ này. Những người dân thường mang theo khăn lau, cuốc, xẻng để lau chùi, vệ sinh, làm cỏ tại các phần mộ của cha mẹ, người thân. Bên cạnh đó, người dân còn mang theo những lễ vật để cúng tạ ơn những người đã khuất như: nhang đèn, giấy ngũ sắc, bộ tam sinh, hoa quả tươi, vàng mã….
Tảo mộ là hoạt động cơ bản trong tiết Thanh Minh
Vào những ngày này, tại các nghĩa trang thường rất đông người qua lại. Sau khi vệ sinh mộ phần, các gia đình sẽ khấn lễ và hóa vàng để hoàn thành nghi thức tảo mộ. Sau đó, các gia đình sẽ tụ họp, làm cỗ để sum vầy bên người thân, gia đình. Đây chính là dịp để các gia đình bồi dưỡng tình cảm, tăng cường sự đoàn kết, gắn bó bên nhau.
Tuy nhiên, khi đi tảo mộ người dân lưu ý nên đi lại nhẹ nhàng, không nói to tiếng để tôn trọng người đã khuất. Bên cạnh đó, khi tiến hành vệ sinh bạn không nên làm ảnh hưởng đến quang cảnh chung của các phần mộ xung quanh.
Du xuân
Tiết Thanh Minh thường là khoảng thời gian thời tiết dịu mát, ôn hòa nhất trong năm. Chính vì thế, đây là dịp phù hợp để con người du xuân, tận hưởng cảnh đẹp của tự nhiên, đất trời. Nhiều nam thanh nữ tú thường chọn thời điểm này để đi du xuân, tìm hiểu cảnh đẹp của đất nước.
Chắc chắn, qua bài chia sẻ trên đây bạn đã trả lời được câu hỏi tiết Thanh Minh là gì? Hy vọng, với những chia sẻ trong bài viết sẽ giúp bạn hiểu hơn về ngày tết đặc biệt của dân tộc từ đó biết cách hành động chuẩn mực để tri ân tới những người đã khuất.
